تپه چغا سفید دهلران نیاز به توجه جدی مسئولان دارد/ لزوم مرمت تپه باستانی

به گزارش خبرنگار مهر، اگر زابلی ها ، زابل را زادگاه رستم می دانند و اگر خراسانیها، خراسان بزرگ را مرکز علم و دانش می پندارند و اگر کردستانیها معتقدند که فرهنگ آنها ، فرهنگ اصیل ایرانی است و اگر گیلانیها ، گیلان را سرزمین میرزا کوچک خان می دانند و دشتستان را سرزمین ریسعلی دلواری و ... ، ما هم معتقدیم که دهلران با ده هزار سال قدمت ، اولین سکونتگاه بشر به صورت یکجانشینی ( روستا نشینی آغازین ) است.

وجود رودخانه های میمه در غرب و دویرج در شرق شهر دهلران باعث شده که مهمترین استقرارهای بشری ( تپه های باستانی علی کش، موسیان، چغاسفید، فرخ آباد ، بیات ، سبز )در زمینهای حاصلخیز حد وسط این رودخانه ها شکل گیرند و شهر دهلران را به صورت یک بین النهرین صغیر ( میانرودان کوچک ) درآورند.

دشت تاریخ ساز دهلران اهمیت ویژه ای در باستانشناسی پیش از تاریخ ایران دارد از این رو مصاحبه ای در خصوص اهمیت این تپه باستانی با فرج فاضلی مدیر میراث فرهنگی شهرستان دهلران  داشته ایم.

250 اثر باستانی در شهرستان دهلران

فرج فاضلی گفت: شهرستان دهلران بکی از شهرستانهای مهم استان ایلام در بحث میراث فرهنگی محسوب می شود چرا که این شهرستان با داشتن 250اثر باستانی شاخص توانسته قدمت تاریخی وفرهنگی خود را با این آثار به اثبات برساند.

این کارشناس ارشد باستان شناسی بیان داشت: خوشبختانه تا کنون حدود 77 اثر از این تعداد به ثبت رسیده است.

فاضلی افزود: اهمیت شهرستان دهلران از لحاظ بستان شناسی و آثار تاریخی به قدری مهم بوده که پروفسور فرانک هول باستان شناس برجسته دانشگاه رایس آمریکا در سال 1961 میلادی در تپه باستانی علی کش در این شهرستان به حفاری و کاوش پرداخت است.

این باستان شناس اظهار داشت: بعد از کاوش وتحقیق این باستان شناس آمریکایی اولین نمونه های از کشت دانه های گیاهی ( گندم و جو ) و اهلی کردن حیوانات و همچنین استفاده از اولین سیستمهای آبیاری کشف شده است.

وی بیان داشت: فرانک هول با استفاده از روشهای نوین آزمایشگاهی قدمت 7500 ق . م ( 9500 سال پيش ) را برای تپه علی کش تعیین کرد.

تپه چغاسفید نیازمند توجه

وی گفت: یکی دیگر از تپه های مهم و تاریخی دهلران، تپه چغاسفید ( عقرب یا قلا ) است که در 400 متری جنوب غربی شهر دهلران قرار گرفته است.

فاضلی تصریح کرد: این اثر ارزشمند در سال 1967 میلادی توسط هیات باستان شناسی خارجی مورد حفاری قرار گرفت که گزارش آن در یادنامه های دانشگاه میشیگان منتشر شده است.

وی بیان داشت: این تپه از اهمیت خاصی برخوردا است چرا که تنها محوطه حفاری شده در دشت دهلران است که تاکنون آثار فرهنگ انتقالی چغامامی در آن روشن شده است.

این باستان شناس گفت: علاوه بر آثار فرهنگ انتقالی چغامامی، نحوه گذر از دوران نوسنگی به روستانشینی قدیم در آن مشخص شده است.

فاضلی بیان داشت: متاسفانه سالهاست یگانی از ارتش بر روی این اثر ارزشمند مستقر شده است.

این باستان شناس تصریح کرد: حضور ارتش بر روی این تپه با ارزش باعث شده آسیب جدی و غیر قابل تصور برای آن صورت گیرد.

وی گفت: متاسفانه کارشناسان و تیم بازدید حفاظتی میراث فرهنگی برای لحظه ای هم نمی توانند برای کاوش و از همه مهمتر گرفتن یک تصویر هم در مجاورت این تپه باستانی حضور پیدا کنند.

حضور ارتش در بر روی تپه چغاسفید

مدیر میراث فرهنگی شهرستان دهلران داشت: متاسفانه حضور ارتش بر روی این تپه باستانی باعث شده ما شاهد تخریب و فرسایش یکی از مهمترین تپه های پیش از تاریخ ایران باشیم و از طرفی دیگر این تپه هویت ملی برای ما دارد.

فاضلی اظهار داشت: تاسیسات مهندسی ارتش و ساخت و ساز غیرقانونی روی عرصه و حریم تپه باعث آسیب جدی به لایه های سطحی و زیر سطحی شده و در نتیجه فرسایش و از بین رفتن داده های مهم باستانی را به همراه داشته است.

وی گفت: تا کنون از طرف اداره میراث فرهنگی و فرمانداری شهرستان مکاتباتی در خصوص تخلیه تپه صورت گرفته که از طرف ارتش پاسخ قانع کننده به دست ما نرسیده است.

وی بیان داشت: این انتظار می رود که دلاورمردان و امیران سرفراز ارتش هرچه زودتر تپه باستانی چغاسفید را تخلیه کرده تا از تخریب بیشتر آن جلوگیری شود و پژوهشگران و باستان شناسان ما بتوانند فعالیتهای پژوهشی باستان شناسی روی این اثر مهم را آغاز کنند.

فاضلی گفت: این اثر به شماره 2983 در سال 1379 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.